Gemeenten werken aan een gezonde toekomst met veilige en efficiënte reismogelijkheden voor bewoners en bezoekers. Kwalitatief openbaar vervoer draagt positief bij aan verschillende maatschappelijke doelen en creëert bereikbare en leefbare kernen. Voor de reiziger bestaat die kwaliteit uit elementen als comfort, snelheid en betrouwbaarheid.
Infrastructuur gericht op een soepele doorstroming ondersteunt dit: het zorgt voor aantrekkelijker openbaar vervoer (OV), betere ontsluiting van woonlocaties, bereikbaardere bedrijven en voorzieningen en met meer gebruik door reizigers als gevolg. Hierdoor vermindert het beslag op de openbare ruimte (o.a. via parkeerruimte), stijgen de reizigersinkomsten, maar dalen tegelijkertijd ook de exploitatiekosten . Doordat het mes aan twee kanten snijdt, kan er met hetzelfde budget meer OV aangeboden worden.
In de openbare ruimte komen meerdere belangen samen; een soepele doorstroming van de bus creëren is een afweging van belangen. Met projecten in de buitenruimte verwezenlijken gemeente, OV-opdrachtgever en vervoerder OV-ambities via praktische kwaliteit.
Het beleid voor ruimte en mobiliteit vormt het vertrekpunt: het zoeken naar de juiste balans is maatwerk. Deze brochure inspireert met context en voorbeelden van infrastructuur binnen de bebouwde kom die bijdragen aan een soepele doorstroming van de bus.
Gemeenten werken allemaal aan een gezonde toekomst, waarin wonen en activiteiten met elkaar zijn verbonden via veilige en efficiënte reismogelijkheden. Een comfortabel, goed functionerend OV-systeem met korte en betrouwbaardere reistijden is essentieel om dit mogelijk te maken.
Gemeenten, omwonenden en ondernemers ervaren openbaar vervoer ook weleens als een hinderlijk groot element in de buitenruimte. Overlast kan optreden in de vorm van trillingen door langsrijdende bussen of ervaren onveiligheid door de grote massa. Een wens kan dan zijn om de bus om te leiden om de hinder te verminderen . Daardoor moet het probleem echter niet worden verplaatst naar een andere straat, en de bereikbaarheidsfunctie van het OV, waarin ook de belangen van de (doorgaande) busreizigers meespelen, moet daarbij worden meegewogen. De bus faciliteert namelijk ook reismogelijkheden voor omwonenden en bezoekers voor winkels en voorzieningen.
“Gemeenten beïnvloeden met de kwaliteit van de doorstroming de rijtijden van het OV en daarmee ook het OV-aanbod”
• Een drempel levert al snel 5 - 10 seconden rijtijdverlies op.
• Een goede voorrangsregeling bij een kruispunt scheelt al snel 10 - 20 seconden.
• Afhankelijk van de huidige situatie, kan het goed regelen van de prioritering voor de bus bij een verkeersregelinstallatie 15 - 45 seconden rijtijdwinst opleveren.
• Een halte minder levert gemiddeld 10 - 30 seconden op.
• Een halte aan de rijbaan, in plaats van halteren in een haltekom, is 10 seconden sneller.
Uitgaande van een buslijn die overdag 4x per uur rijdt en ‘s avonds en in het weekend 2x per uur, betekent elke minuut rijtijdwinst een financieel effect van €90.000 per jaar. Dit kan dan weer worden ingezet om het OV-aanbod te vergroten. Bijvoorbeeld door extra ritten, op deze of een andere lijn, aan te bieden.
In de huidige situatie kent het deeltraject per rijrichting twee haltes in haltekommen, vier verkeersdrempels en twee gelijkwaardige kruispunten.
De gemeente besluit de straat busvriendelijker in te richten. De vier verkeersdrempels worden vervangen door nieuwe situaties waar de doorstroming van de bus minimaal wordt gehinderd. De bushaltes worden daarnaast vervangen door haltes aan de rijbaan. Op de kruispunten wordt een voorrangsregeling ingesteld, waarbij de bus in de voorrang zit.
De totale rijtijdwinst in de nieuwe situatie is ca. 60 seconden per bus. De totale tijdwinst is per werkdag ca. 2 uur. Over het hele jaar hoeven de bussen 600 uur minder te rijden. Dit komt overeen met een besparing van ca €90.000 op het exploitatiebudget; geld dat in het netwerk ingezet kan worden om meer OV aan te bieden.
Zo zou bijvoorbeeld op deze lijn de frequentie op zaterdag overdag van 2 keer naar 3 keer per uur kunnen. In dit voorbeeld is slechts een deel van de hele route genomen. Het kan voorkomen dat een buslijn door verschillende gemeenten rijdt, die ingericht zijn zoals hierboven beschreven. Als alle gemeenten de weg busvriendelijk inrichten, kunnen per rit meerdere minuten bespaard worden.
Daarnaast betekent busvriendelijk inrichten niet alleen rijtijdwinst voor de bus, maar ook reistijdwinst voor de reiziger. Bovendien wordt het comfort tijdens de rit verbeterd, vanwege minder abrupte bewegingen voor zowel de reiziger als de buschauffeur.
